Artutlarwool

uk flag

Yün Hakkında

yun hakkında

Yün, keçi ve deve gibi evcil otçul hayvanların vücutlarını kaplayan, yumuşak ve kıvırcık saçlı gibi görünen organik bir liftir. Yün, hayvanları yağmurdan, soğuktan ve fiziksel koşullardan koruduğu gibi, insanların giyim, serpme ve diğer ev ihtiyaçlarını da karşılar. Dokuma ve tekstil sanayinde kullanılan liflerin %9’u yündür.

Yün lifi, keratin adı verilen bir tür proteindir ve epidermden bitişik olarak çıkan 5 ve 12 parça daha ince liflerden kaynaklanır. Yün liflerinin hemen altında yağ ve ter bezleri bulunur. Bir koyun derisinde santimetre karede 4000 – 10000 adet işitme vardır. Kılı oluşturan liflerin sayısı koyunun türüne ve vücut bölgesine bağlıdır. Yetişkin bir merinos koyununun derisinde 20 milyon – 126 milyon adet saç bulunur. Yün lifleri ne kadar ince olursa, o kadar kıvrılırlar. Bir yün lifi yaklaşık 20 kilogramlık bir yük taşır ve %30’a kadar esneyebilir. Yün lifinin mikroskop altındaki görüntüsü timsah derisine benziyor. Elektriği ve ısıyı iletmez. İyi bir nem bariyeridir. Yün yandığında amonyak gazı yayar ve yünün ateşi söndüğünde hemen söner. Bu özelliği aynı zamanda yangına dayanıklı olduğunu da gösterir.

Yünün kalitesi hayvanın yaşı ile ilgilidir. En kaliteli yün, iki yaşındaki bir hayvandan elde edilir. Yün yaşlı hayvanlarda sertleşmeye başlar.

Dünyada üretilen toplam yün miktarının dörtte biri Avustralya’dadır. Yeni Zelanda ondan sonra geliyor. Türkiye’de yün veren hayvan türleri Trakya Bölgesi’nde Kıvırcık (Kıvırcık), İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde Karaman, Bursa ve Balıkesir yöresinde Merinos koyunları ve Ankara’da Tiftik (Angora) keçileridir.

İlkbaharda kırkılan yünlere “yapağı” denir. Yün lifleri çok ince olduğu için yapağı’ndan kaliteli iplikler elde edilir. Yünün kalitesi, liflerinin inceliği ve çekme mukavemeti ile belirlenir. Belirli bir kalınlıkta üretilen iplik boyu ne kadar uzun olursa, yün o kadar kaliteli olur. En iyi elyaf yün merinos koyunlarından elde edilir. Bu yün liflerinin kalınlığı 16 mikron ile 50 mikron arasında değişmektedir. Hayvanın omuz üstlerindeki yün daha incedir.

Kalitesine ve üretim yöntemlerine göre kumaş, örgü ipliği, battaniye, halı ve kilim üretiminde kullanılan yün.

Anadolu’nun bazı köy ve kasabalarında yün elle kavrulur ve iplikçilerde eğrilir. Doğal boyalar ile istenilen renklerde boyanmaktadır. Çeşitli renklerde dokunan kazaklar, çoraplar ve eldivenler ince bir zevk ve emeğin eseridir.

Yün Özellikleri;
Doğal bir üründür.
Yün bir hayvansal protein lifidir.
Yapısı oldukça kıvrımlıdır.
Kolay yanmaz
Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysi imalatında kullanılır.
Vücut-çevre etkileşimlerini en iyi şekilde düzenleyen değerli bir dokuma malzemesidir.